Hoa sen- loài hoa hiện thân cho tính cách, lối sống và tâm hồn người Việt, loài hoa đang là ứng viên số một trong cuộc bầu chọn Quốc hoa Việt Nam. Vẻ đẹp, phẩm chất thanh cao và sức sống mạnh mẽ của hoa sen đã thẩm thấu rất sâu rộng trong mọi mặt đời sống văn hóa của con người Việt Nam.

Từ bao đời nay, trong lòng mỗi người dân Việt, sen là loài hoa tượng trưng cho vẻ đẹp tươi sáng, cao sang và thuần khiết mang tính chất dân tộc. Hoa sen tượng trưng cho bản tính thân thiện, phong thái tao nhã, tinh thần vươn dậy trong mọi hoàn cảnh của con người Việt Nam. Theo sự phân tích của PGS-TS Đặng Văn Bài- Phó Chủ tịch thường trực Hội Di sản văn hóa Việt Nam, hoa sen có vị trí rất quan trọng trong đời sống văn hóa Việt. Trước hết hoa sen là biểu hiện cho sự thanh cao của tâm hồn người Việt và là biểu tượng cho sức sống mãnh liệt của người dân Việt. Hoa sen có mặt trong thơ ca, hội họa, nhiếp ảnh, kiến trúc, điêu khắc. Sen có vị trí quan trọng trong Phật giáo ở Việt Nam. Sen thể hiện được tính thanh lọc và vô nhiễm, thể hiện cho trí tuệ giác ngộ của Phật giáo. Hoa sen có vẻ đẹp toàn diện vừa có hương, vừa có sắc, vừa có dáng. Hoa Sen còn biểu hiện dáng dấp e lệ, dịu dàng của phụ nữ Việt Nam. Sen cũng hiện diện trong đời sống ẩm thực. Ít có loài hoa nào có mặt trong mọi mặt đời sống các tầng lớp nhân dân ta như Hoa Sen.

Chính vì thế, hình ảnh hoa sen là đề tài bất tận trong văn học- nghệ thuật. Riêng trong lĩnh vực nhiếp ảnh, trong những năm gần đây, có nhiều triển lãm ảnh cá nhân về hoa sen. Đặc biệt, nhà nhiếp ảnh Trần Bích (ở TPHCM) đã có tới 17 lần triển lãm về hoa sen với tên gọi “Sen hồng đất Việt". Người nghệ sĩ đã gần 70 tuổi này đã dành rất nhiều sự tâm huyết, say mê để khám phá vẻ đẹp của hoa sen. Ông cũng dành toàn bộ số tiền bán các tác phẩm ảnh trong các triển lãm về hoa sen để làm từ thiện. Theo nhà nhiếp ảnh Trần Bích, hoa sen như con người đều có một sức sống và ý chí mãnh liệt vươn cao. Thông điệp mà nhà nhiếp ảnh Trần Bích muốn gửi cho tất cả mọi người qua các triển lãm của ông là bất kỳ trong hoàn cảnh nào, bất kỳ môi trường nào hãy sống đẹp như sen.

Tuy vậy, chưa có triển lãm nào phản ánh toàn diện hình ảnh Sen trong đời sống văn hóa Việt. Cuộc thi và triển lãm ảnh nghệ thuật “Sen trong đời sống văn hóa Việt” do Hội Di sản văn hóa Việt Nam phối hợp với Ban Biên tập Ảnh- Thông tấn xã Việt Nam phát động lần này nhằm qui tụ nhiều nhà nhiếp ảnh chuyên nghiệp và nghiệp dư thể hiện hoa sen trong đời sống văn hóa Việt. Theo Ông Tiến Dũng- Trưởng Ban Biên tập ảnh TTXVN, cuộc thi và triển lãm ảnh "Sen trong đời sống văn hóa Việt" nhằm quảng bá tới đông đảo công chúng trong và ngoài nước vẻ đẹp của hoa sen ở một tầm cao hơn.

Nếu chỉ mô tả hoa Sen không thì chưa đủ. Để Hoa Sen trở thành Quốc hoa thì nó phải gắn bó và thẩm thấu vào trong đời sống của người Việt. Mục đích của chúng tôi tổ chức triển lãm này cũng nhằm quảng bá rộng rãi hình tượng hơn nữa hình tượng của hoa sen đối với công chúng trong nước và quốc tế. Bởi vì sau triển lãm này chúng tôi sẽ tập hợp lại để làm những cuốn sách ảnh, để giới thiệu rộng rãi hình tượng hoa sen với bạn bè trong nước và quốc tế- Ông Phạm Tiến Dũng nói.

Đi tìm nét đẹp

Theo PGS-TS Đặng Văn Bài, cùng với cuộc thi và triển lãm ảnh "Sen trong đời sống văn hóa Việt", chúng ta cần có nhiều hoạt động khác nhằm làm bật lên vẻ đẹp, sự gần gũi, thấm sâu trong mọi mặt đời sống văn hóa- xã hội của hình tượng hoa sen. Qua các hoạt động ấy, chuyển tải đến công chúng thông điệp của một lối sống thanh cao và sức sống mạnh mẽ của con người VN. PGS-TS Đặng Văn Bài nhấn mạnh, vì hoa sen trở thành biểu tượng văn hóa nên chúng ta phải tuyên truyền và làm cho thông điệp văn hóa ấy thấm sâu vào đời sống văn hóa của chúng ta, nhất là tính thanh lọc và vô nhiễm của Sen. Trong giai đoạn cạnh tranh khốc liệt, kinh tế thị trường, toàn cầu hóa như hiện nay mà giữ được phẩm hạnh của mình trong sạch như Hoa Sen "gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn", đồng thời chắt lọc được những tinh túy như hoa sen thì tinh thần ấy cần được phát huy. Ta có thể tìm thấy cuộc sống tự do nhưng có trách nhiệm công dân, không bị ảnh hưởng của lối sống vật chất, tiêu dùng...

Điều quan trọng là chúng ta phải tổ chức nhiều hoạt động để phát huy các giá trị tốt đẹp, phẩm chất thanh cao của hoa sen - ứng cử viên số một của Quốc hoa Việt Nam - thấm sâu rộng vào đời sống của các tầng lớp nhân dân. Từ đó góp phần xây dựng nhân cách, lối sống tốt đẹp của con người Việt Nam trong đời sống hiện đại./.

Cơ cấu giải thưởng : - 01 giải nhất trị giá 10 triệu đồng - 02 giải nhì mỗi giải trị giá 7 triệu đồng - 03 giải ba mỗi giải trị giá 5 triệu đồng/giải - 05 giải khuyến khích trị giá 2 triệu đồng/giải + Tác phẩm dự treo tại triển lãm: 200.000đồng/ảnh Cuộc thi ảnh “Sen trong đời sống văn hóa Việt” nhận tác phẩm dự thi từ ngày 15/8 đến ngày 30/10/2012. Ban Tổ chức không chấp nhận ảnh chắp ghép hoặc sử dụng kỹ  xảo photoshop với tính chất làm sai sự thật. Lễ trao giải và triển lãm hơn 100 tác phẩm xuất sắc của cuộc thi sẽ diễn ra tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám, Hà Nội vào ngày 22/11/2012 nhân dịp Ngày Di sản văn hóa Việt Nam (23/11)./.

 Mai Hồng