Dưới tác động của biến đổi khí hậu, những năm gần đây và đặc biệt trong 10 tháng đầu năm 2010, thế giới đã phải hứng chịu nhiều đợt thiên tai nặng nề ảnh hưởng đến cuộc sống của hàng triệu người dân trên toàn cầu. Và chính biến đổi khí hậu khởi nguồn từ tình trạng khai thác cạn kiệt và sử dụng vô lối nguồn tài nguyên thiên nhiên trên Trái đất.

Hạn hán và bão lũ

Theo kết quả nghiên cứu của các nhà khoa học Mỹ công bố trên tạp chí Sience ngày 19-10, hạn hán sẽ tác động đến phần lớn toàn cầu trong vài thập kỷ nữa nếu các nước không thực hiện mục tiêu cắt giảm khí thải gây hiệu ứng nhà kính. Theo nghiên cứu, phần lớn châu Á, Nam Âu, châu Phi, Mỹ Latinh và Trung Đông cũng như các vùng giáp Địa Trung Hải là những khu vực có nguy cơ đối mặt với hạn hán nghiêm trọng trong vòng 30 năm tới. Nhiệt độ bề mặt Trái đất đang nóng dần lên, từ năm 1850 đến nay, nhiệt độ trung bình hàng năm tăng 0,74oC, dự báo có thể tăng thêm 1,1 - 6,4oC vào năm 2100, mức tăng chưa từng có trong lịch sử 1.000 năm qua

Gần đây, do lượng mưa ngày càng thấp, tại Niger, Chad, Lybia, Sudan, toàn bộ mùa màng bị thiêu cháy, gia súc chết la liệt vì không có nước và thức ăn. Hàng trăm ngàn người buộc phải di cư sang các nước khác trong châu lục để xin ăn, tìm việc làm kiếm sống qua ngày. Tại châu Á, tình hình hạn hán đang diễn ra tại Ấn Độ, Pakistan, khiến đất đai nứt nẻ và sông ngòi trơ đáy. Hạn hán nghiêm trọng cũng khiến mực nước sông Mê Công giảm xuống mức thấp nhất trong gần 20 năm qua, làm đình trệ các hoạt động giao thông trên tuyến đường thủy quan trọng này của châu Á, ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của 65 triệu người ở 6 quốc gia dòng sông này chảy qua. Còn tại Nam Mỹ, dòng sông Amazon chảy qua Brazil đã khô hạn mức kỷ lục kể từ khi tiến hành đo đạc (vào năm 1902) chỉ với 13,63m. Các nhà khoa học cho rằng có thể Brazil đang đối mặt với đợt hạn hán nặng nề nhất kể từ năm 1963.

Vào tháng 7 và tháng 8 vừa qua, nhiều quốc gia trải dài từ Âu sang Á đã hứng chịu những đợt nắng nóng cao, gây cháy rừng nghiêm trọng, nhắc nhớ tới đợt nắng nóng ở châu Âu năm 2003, làm thiệt mạng khoảng 35.000 người. Các đợt nắng nóng khủng khiếp đang diễn ra thường xuyên hơn gấp khoảng 4 lần so với năm 2000, và dự đoán trong vòng 40 năm tới, mức độ thường xuyên của chúng sẽ gấp 100 lần so với hiện nay.

Vừa thoát khỏi đợt nắng nóng, châu Á lại bị bão lũ tấn công dồn dập. Mức độ thiệt hại về sinh mạng và vật chất cũng đang ở mức kỷ lục: Chỉ tính riêng trong 10 tháng đầu năm 2010, lũ lụt và lở đất ở Trung Quốc đã giết chết hơn 3.000 người và 12 triệu người phải rời bỏ nhà cửa. Trận lụt kinh hoàng nhất, kể từ năm 1929, ở Pakistan do những cơn mưa dữ dội cuối tháng 7 đã nhấn chìm một vùng lãnh thổ rộng lớn, khiến ít nhất 1.600 người thiệt mạng, hơn 2 triệu người mất nhà ở và khoảng 20 triệu người chịu ảnh hưởng. Trước những tác động lớn của thiên tai, các nhà khí hậu học cho rằng hiện tượng xảy ra rất đúng với những gì Nhóm liên Chính phủ các chuyên gia về biến đổi khí hậu của LHQ đã kết luận cách đây 10 năm, họ cho rằng khí hậu Trái đất đã bị xáo trộn bởi khí thải gây hiệu ứng nhà kính.

Mất đa dạng sinh học, dịch bệnh, nước biển dâng

Tại Hội nghị đa dạng sinh học quốc tế diễn ra tại Nhật Bản cuối tháng 10, nhiều nhà khoa học nhận định, toàn thế giới đang thất bại trong nỗ lực bảo vệ đa dạng sinh học trên trái đất, nhiều hệ sinh thái đang bị phá hủy khiến nhiều loại động vật rơi vào nguy cơ tuyệt chủng khi nhiệt độ Trái đất ngày càng cao như hiện nay. Khoảng 50% các loài động thực vật sẽ đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng vào năm 2050 nếu nhiệt độ Trái đất tăng thêm từ 1,1 đến 6,4°C nữa. Sự mất mát này chính do mất môi trường sống vì đất bị hoang hóa, nạn phá rừng và do nước biển ấm lên. Hệ sinh thái bị hủy hoại cũng góp phần dẫn tới làn sóng di cư tại nhiều nơi trên thế giới và những bất ổn chính trị, xung đột vũ trang. Vụ xung đột tại Sudan từ 2003 là một ví dụ. Hạn hán nghiêm trọng kéo dài khiến nguồn nước bị thiếu hụt, dẫn đến sự giao tranh giữa các bộ lạc tại Sudan khiến 300.000 người thiệt mạng và 1,5 triệu người buộc phải rời bỏ đất nước.

Một trong những vấn đề đang làm đau đầu nhiều quốc gia có đường bờ biển dài là sự cảnh báo về mực nước biển dâng đang xuất hiện ngày càng nhiều. Các nhà khoa học ở Đại học Colorado, Mỹ, vừa công bố công trình nghiên cứu cho thấy sự ấm lên của một vùng nước biển rộng lớn trải dài từ bờ biển phía Đông của Tây Phi tới Thái Bình Dương đóng vai trò chính khiến nước biển dâng lên, vì nó làm tan băng ở các vùng cực. Trong đó, châu Á - Thái Bình Dương dễ bị tổn thương nhất trong biến đổi khí hậu. Theo ước tính, nếu băng tiếp tục tan, nước biển sẽ dâng thêm ít nhất 6m nữa vào năm 2100. Với mức này, phần lớn các đảo của Indonesia, và nhiều thành phố ven biển khác sẽ biến mất hoàn toàn.

Nhiệt độ tăng cùng với lũ lụt, hạn hán, động đất đã tạo điều kiện thuận lợi cho các con vật truyền nhiễm như muỗi, ve, chuột… sinh sôi nảy nở, truyền bệnh gây nguy hại đến sức khỏe con người. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đưa ra báo cáo rằng các dịch bệnh nguy hiểm đang lan tràn ở nhiều nơi trên thế giới hơn bao giờ hết. Những vùng trước kia có khí hậu lạnh, giờ đây cũng xuất hiện các loại bệnh nhiệt đới. Hàng năm có khoảng 200.000 người chết do các bệnh có liên quan đến biến đổi khí hậu, từ bệnh tim do nhiệt độ tăng quá cao, đến các vấn đề hô hấp và tiêu chảy khi điều kiện sinh hoạt kém do thiên tai. Dự kiến, con số này tiếp tục tăng sau năm 2010.

Thiệt hại kinh tế

Các thiệt hại về kinh tế do biến đổi khí hậu gây ra cũng ngày càng tăng theo nhiệt độ trái đất. Các cơn bão lớn làm mùa màng thất bát, tiêu phí nhiều tỷ USD, ngoài ra, để khống chế dịch bệnh phát tán sau mỗi cơn bão lũ cũng cần một số tiền khổng lồ. Theo thống kê của tổ chức hợp tác và phát triển kinh tế (OECD), trong năm 2009, 6/10 quốc gia có số thương vong và thiệt hại GDP nhiều nhất là ở châu Á. Các tổn thất về kinh tế ảnh hưởng đến mọi mặt của đời sống ở các quốc gia này. Người dân phải chịu cảnh giá cả thực phẩm và nhiên liệu leo thang, các chính phủ đối mặt với việc lợi nhuận từ các ngành du lịch và công nghiệp giảm sút đáng kể, nhu cầu thực phẩm và nước sạch của người dân sau mỗi đợt bão lũ rất cấp thiết, chi phí khổng lồ để dọn dẹp đống đổ nát sau bão lũ cũng tăng theo cấp số nhân.

Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) cảnh báo, mức thiệt hại trung bình do biến đổi khí hậu gây ra đối với 5 nước gồm Indonesia, Philippines, Bangladesh, Thái Lan và Việt Nam, có thể tương đương 6,7% tổng giá trị GDP hằng năm của các nước này vào năm 2100, tức gấp đôi mức thiệt hại trung bình trên thế giới. Về tổn thất kinh tế, báo cáo dự đoán, thiệt hại của biến đổi khí hậu sẽ tăng từ 125 tỷ USD trong giai đoạn hiện nay, lên khoảng 300 tỷ USD trong vòng hai thập kỷ tới./.

(Nguồn: SGGP)