Theo dõi thông tin về Dự thảo Luật thủ đô đang được Quốc hội thảo luận, trong đó nội dung “học sinh thủ đô sẽ học nặng hơn chương trình chuẩn quốc gia”, tôi bỗng nhớ đến một thông tin ầm ĩ đưa ra cách đây vừa 2 năm (cuối tháng 10/2008). Đó là chuyện Hà Nội dẫn đầu cả nước về… tỉ lệ mù chữ. “Cả nước khi đó có gần 1,7 triệu người mù chữ, tập trung nhiều nhất vào độ tuổi trên 36. Trong đó, Hà Nội có gần 235.000 người dẫn đầu cả nước. Trong khi TP.HCM có hơn 90.000 người, Long An có hơn 60.000 người”.
Chẳng biết có “chuẩn mù chữ” hay không (tỉ lệ mù chữ trung bình), nhưng nếu có thì Hà Nội “dưới chuẩn” là cầm chắc. Dĩ nhiên cái chuyện “vô lý" như trên có nguyên do của nó. Ấy là vì sáp nhập Hà Tây vào Hà Nội, nên kéo theo 220.000 người mù chữ ở Hà Tây (cũ) vào Hà Nội mở rộng. Và giải quyết gánh nặng giáo dục nói chung cho một Hà Nội mới không phải là chuyện dễ dàng…
Giờ đây ý định bắt học sinh thủ đô phải học “trên chuẩn” lại đang làm cho không chỉ học sinh mà ngay chính đội ngũ giáo viên và phụ huynh học sinh “lo sốt vó”. Vậy là, sau trường chuẩn, thầy chuẩn, giờ đến học sinh phải học trên chuẩn. Một cuộc cách mạng cho giáo dục Thủ đô hay một cuộc đua đang được “nhà làm luật” vô tư đưa ra? Đối với đội ngũ giáo viên, họ sẽ không biết mình sẽ phải dạy học trò như nào để vừa đạt cái gọi là chuẩn của Bộ Giáo dục và Đào tạo vừa phải “vượt chuẩn” nếu như Dự luật Thủ đô được thông qua để đúng lộ trình tâm lý lứa tuổi và năng khiếu tự nhiên của học sinh.
Ngẫm đi suy lại lại thấy thương cho lũ trẻ “bỗng dưng” trở thành đối tượng cho mọi thử nghiệm "cải cách" của người lớn. “Học, học nữa, học mãi” chưa xong, nay phải học vượt chuẩn so với các bạn đồng trang lứa ở các tỉnh thành khác. Hãy để các em phát triển bình thường, đừng chạy đua với những ý tưởng “phi thường”. Bởi lẽ học sinh nói chung và học sinh Hà Nội nói chung, các em đang bị áp lực về việc học thêm, học ngày đêm để trở thành "gà chọi, gà nòi" với những nào là trường chuyên, trường điểm, trường chuẩn, lớp chọn đã quá tải với chúng.
Nói dễ hơn làm, đây mới là Dự luật chứ không phải làm thật, áp liền. Nói như vậy không phải là không tin, xem thường cải cách mà ngược lại. Người dân mong đợi dự luật làm cho học sinh bớt áp lực về việc học, phải coi việc học như một đam mê, như thế mới phát huy hết những "tiềm năng" vô tận của từng cá nhân.
Trở lại con số 235.000 người Hà Nội mù chữ. Chưa biết 2 năm qua đã “xóa mù” được bao nhiêu … Nếu cứ tiếp tục gia tăng, có lẽ Dự thảo Luật Thủ đô nên tập trung vào xây dựng cơ chế đặc thù để xóa mù chữ cho người Hà Nội thì còn cấp thiết hơn.
Huy Thông