(TG) - Thủ tướng Chính phủ đã đồng ý cho Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch thay mặt Chính phủ ký Hồ sơ
quốc gia "Hát Xoan Phú Thọ" trình Tổ chức Khoa học, Giáo dục và Văn hóa
của Liên hiệp quốc (UNESCO) xem xét đưa vào Danh sách di sản văn hóa
(DSVH) phi vật thể đại diện của nhân loại.
Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với Ủy
ban Quốc gia UNESCO Việt Nam làm các thủ tục cần thiết để gửi Hồ sơ tới
UNESCO trước ngày 31/3/2016.
Hát Xoan còn được gọi là Khúc môn đình (hát cửa đình), là lối hát thờ
thần, tương truyền có từ thời các vua Hùng. Thuở xa xưa, người Văn Lang
tổ chức các cuộc hát Xoan vào mùa xuân để đón chào năm mới. Có 3 hình
thức hát xoan: hát thờ cúng các vua Hùng và Thành hoàng làng; hát nghi
lễ cầu mùa tốt tươi, cầu sức khỏe; và hát lễ hội là hình thức để nam nữ
giao duyên.
Theo sử sách ghi lại thì hát Xoan đã tồn tại hơn 2.000 năm, là di sản
văn hóa dân gian hết sức quý báu. Các làn điệu Xoan cổ đều được bắt
nguồn từ những làng cổ nằm ở địa bàn trung tâm bộ Văn Lang thời các vua
Hùng dựng nước. Gốc của hát Xoan ở vùng Phú Thọ, sau đó lan tỏa tới các
làng quê thuộc đôi bờ sông Lô, sông Hồng, qua cả tỉnh Vĩnh Phúc. Bốn
phường Xoan cổ là An Thái, Phù Đức, Kim Đới và Thét nằm ở 2 xã Kim Đức
và Phương Lâu (Phú Thọ).
Ca nhạc của Xoan là ca nhạc biểu diễn
với đầy đủ các dạng thức nhạc hát: hát nói, hát ngâm, ngâm thơ và ca
khúc; có đồng ca nữ, đồng ca nam, tốp ca, đối ca, hát đa thanh, hát
đuổi, hát đan xen, hát có lĩnh xướng và hát đối đáp. Về sắc thái âm
nhạc, nhạc Xoan vừa có những giọng nghiêm trang, thong thả vừa có những
điệu dồn đuổi khỏe mạnh, lại có những giọng duyên dáng, trữ tình. Trong
hát Xoan, múa và hát luôn đi cùng và kết hợp với nhau, dùng điệu múa
minh họa nội dung cho lời ca. Sức sống của hát Xoan chính là ở sự kết
hợp của loại hình hát lễ nghi với hát giao duyên, tồn tại lâu dài và
được nhiều thế hệ yêu thích.
Ngày 24/11/2011, Hát Xoan Phú Thọ chính thức được Ủy ban liên quốc gia
của tổ chức UNESCO họp tại Bali - Indonesia công nhận là di sản văn hóa
phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp của nhân loại/.
TG