Đạo lý thương người như thể thương thân của người Việt ta dường như càng ngày càng thể hiện sâu sắc trong nhiều năm gần đây. Các phong trào quyên góp có khi thường xuyên, có khi cao trào ủng hộ người nghèo, người nhiễm chất độc da cam, hay đồng bào bị tổn thất, mất mát lớn về người và của do thiên tai bão lũ, hỏa hoạn…gây ra luôn được sẻ chia, hưởng ứng tích cực của đông đảo nhân dân cả nước, cũng như của kiều bào ta ở ngoài nước.

Nhiều em học sinh nghèo được đến trường. Nhiều mảnh đời tưởng như vô vọng được sống lại với nhiều hoài bão. Nhiều cha, anh, cô, chú đã vơi đi nỗi đau da cam. Hàng ngìn, hàng vạn đồng bào đã gượng dậy ổn định cuộc sống sau bão lũ…Tất cả những niềm vui ấy là sự cố gắng nỗ lực của chính bản thân và từ những khoản tiền quyên góp của nhân dân cả nước.

Phải khẳng định rằng những sáng kiến tổ chức đấu giá ủng hộ từ thiện vài năm gần đây của cơ quan Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Hội chữ thập đỏ Việt Nam ở Trung ương và một số tỉnh, thành phố, của các cơ quan truyền thông, tổ chức các sự kiện, đã được sự đón nhận của tuyệt đại đa số cộng đồng. Sự tương tác từ cách kêu gọi quyên góp lay động lòng người trong nhiều chương trình đã thực sự làm cho hàng triệu con tim xúc động, rơi lệ trước những cảnh ngộ, những nỗi đau của đồng bào có hoàn cảnh khó khăn. Đa số các chương trình với ý nghĩa nhân văn, từ thiện, trong sáng nên nó đã mang lại hiệu quả thiết thực. Nhiều tỷ đồng từ các hoạt động quyên góp này đã đến với đồng bào nghèo, đến với những mảnh đời khó khăn....

Tuyệt đại đa số nhân dân cả nước đã tích cực tham gia các phong trào quyên góp, của ít lòng nhiều, có thể chỉ là những bộ quần áo, hoặc vài chục ngàn đồng, hay một tháng lương…ủng hộ. Trong những nghĩa cử trong sáng đó, có sự quyên góp, thông qua đấu giá gây quỹ từ thiện với số tiền khá lớn của khá nhiều đội ngũ doanh nhân, nhà doanh nghiệp.

Chuyện đấu giá gây quỹ từ thiện nếu chỉ dừng lại ở những mảng sáng như đã nêu trên, và chỉ mang ý nghĩa trong sáng, nhân văn như bản chất vốn có của hoạt động này mà báo chí trước đây tuyên truyền thì chẳng có gì đáng luận bàn. Nhưng quả thật là không hẳn như vậy. Sự cố đấu giá ủng hộ từ thiện "Đêm hội Hoa hậu Trái đất và Doanh nhân hướng về miền Trung" tối 11/11 đã nói lên rằng giờ đây hoạt động mang tính nhân văn này không còn hoàn toàn như thế. Bằng chứng là 74 tỷ đồng ủng hộ đồng bào miền Trung thu được từ đấu giá mà các phương tiện truyền thông công bố tại Chương trình này chỉ là ảo. Sau Chương trình này, Ban tổ chức chỉ thu được trong tổng số tiền ấy khoảng 1 tỷ đồng. Số tiền còn lại bị chính các các doanh nghiệp đấu giá thành công chối bỏ. Đó là: Bộ Tứ linh (long - lân - quy - phụng) với 47,9 tỷ đồng; chiếc trống đồng kỷ vật 1000 năm Thăng Long có chữ ký của khoảng 80 thí sinh Miss Earth với mức giá 3 tỷ đồng; viên đá rubi khổng với giá 11 tỷ đồng.

Và ngay sau sự kiện này độc giả báo chí mới tá hỏa khi biết một số chương trình đấu giá ủng hộ từ thiện trước đây cũng có tình trạng một vài cá nhân, doanh nghiệp diễn trò, lợi dụng hoạt động này chỉ để đánh bóng tên tuổi mà vô tâm chối bỏ trách nhiệm từ thiện.

Như vậy hóa ra điều mà ít ai ngờ tới là đến cả những hoạt động từ thiện nhằm mục đích sẻ chia nỗi đau của đồng loại mà vẫn có những việc làm thiếu trong sáng như vậy. Họ dám lợi dụng diễn đàn mang tính hết sức nhân đạo này để biến thành trò đùa, cười trên nỗi đau của đồng bào.

Rồi đây chắc chắn rằng các cơ quan chức năng sẽ vào cuộc điều tra, xem xét, xử lý các hành vi trên. Nhưng qua đây cũng rút ra những bài học cho các nhà tổ chức hoạt động đấu giá ủng hộ từ thiện. Thiết nghĩ chúng ta sẽ còn tiếp tục tổ chức nhiều sự kiện quyên góp, đấu giá ủng hộ từ thiện. Vì thế để các hoạt động đấu giá ủng hộ từ thiện thiết thực hơn, đã đến lúc phải có sự đổi mới phương thức, cách thức tổ chức đấu giá. Và điều mà xã hội quan tâm nhất là làm sao để các hoạt động này hoàn toàn mang ý nghĩa nhân văn, trong sáng. Do vậy nên chăng chỉ chọn lựa những doanh nghiệp, cá nhân với tư cách là nhà hảo tâm thực sự, có đủ hồ sơ pháp lý đăng ký chính thức tham gia chương trình mới được đấu giá ủng hộ từ thiện …Mặt khác, đồng thời với việc tăng cường tuyên truyền, nhân rộng các gương doanh nghiệp, cá nhân điển hình tham gia ủng hộ từ thiện, cũng cần kiên quyết xử lý thật nghiêm các hành vi tiêu cực tại các chương trình nhân đạo này./.

Đức Anh