(TCTG)- Theo phong tục người Giáy (Lào Cai), ngày mùng một tết, nhà nào cũng mong có người trai đến xông nhà. Lời chúc khi bước chân vào nhà là: “Dá, dá! Réng, réng!“ (Khỏe mạnh, khỏe mạnh). Lời chúc tụng ngày tết đại loại là những câu: “Chúc ông bà, cha mẹ, tắt năm cũ sang năm mới, năm mới đến, ốm yếu không đến, ốm đau chẳng có, làm gì nên nấy. Ông bà, cha mẹ sống lâu trăm hai mươi tuổi…”. Còn người già thường chúc lại con cháu: “Lớn nhanh hơn măng, cao hơn cha mẹ”. Đối với tuổi thành niên, các cụ chúc: “Đi trên được gái vơ, đi dưới được gái vờn”.
Người Giáy rất có nghĩa, có tình. Đối với tất cả những gì đã góp phần nuôi sống mình, như con dao, cuốc, xẻng, cày, bừa, liềm, hái… đều được mời cùng ăn tết. Trong ba ngày tết, các thứ đó được dán giấy đổ lên chuôi, cán và dựng cùng với một thùng lúa bên cạnh bàn thờ. Trên đó có đặt một cái bánh chưng, hương khói nghi ngút suốt đêm ngày. Chuồng trâu, chuồng bò… đều được buộc tấm bánh chưng có dán mảnh giấy đỏ và thắp hương. Vì người Giáy cho rằng những chuồng chăn nuôi cũng có công với người. Còn cây cối trong vườn cũng vậy. Mỗi cây được dán giấy đỏ hay buộc sợi vải đỏ lên thân, cành.
Trong mấy ngày tết, từng đoàn, từng đoàn trai tài gái sắc trong bộ quần áo mới, xúng xính kéo nhau ra những cánh đồng còn thơm gốc rạ, hay leo lên núi, đốt đuốc vào thăm hang, hoặc kéo nhau ra ngồi trên những tảng đá phẳng lỳ bên bờ suối, tổ chức hát ống.
Ngày tết cổ truyền chứa đầy tình nghĩa của những người “liền mái hiên”, “đóng cửa lại thành một nhà, mở cửa ra thành nhiều nhà” của tình làng nghĩa bản. Người Giáy là như vậy đó./.
Lê Thùy Dung