Ngày 02 tháng 7 năm 2010, Ban Chỉ đạo Trung ương Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” đã ban hành Hướng dẫn 25-HD/BCĐTW, hướng dẫn sơ kết 9 tháng đầu năm 2010, đánh giá tổng quát 3 năm rưỡi ở cấp tỉnh và tổng kết 4 năm Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” trong Đảng và hệ thống chính trị. Bản Hướng dẫn nêu rõ: Tổ chức sơ kết 9 tháng đầu năm 2010 và đánh giá tổng quát 3 năm rưỡi triển khai Cuộc vận động, là để xây dựng báo cáo kết quả triển khai Cuộc vận động trình Đại hội đảng bộ cấp tỉnh, coi đây là tài liệu quan trọng của Đại hội, đồng thời những nội dung cơ bản nhất được đưa vào báo cáo chính trị của Đại hội. Tổ chức tổng kết 4 năm triển khai Cuộc vận động từ cơ sở trở lên là nhằm đánh giá đúng kết quả, rút ra bài học kinh nghiệm, đặc biệt là việc tổ chức làm theo tấm gương đạo đức của Bác ở địa phương, cơ sở; qua đó biểu dương, khen thưởng các tập thể, cá nhân thực sự tiêu biểu, xuất sắc, động viên phong trào. Trên cơ sở khẳng định ý nghĩa, tầm quan trọng của việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, tổng kết để rút ra những bài học kinh nghiệm, đề xuất, kiến nghị các biện pháp, hình thức phù hợp tiếp tục thực hiện các nội dung của Cuộc vận động trong thời gian tới. Tổ chức tổng kết Cuộc vận động cũng là dịp để đẩy mạnh công tác tuyên truyền, tạo không khí sôi nổi, phấn khởi, động viên cán bộ, đảng viên nhân dân tích cực tham gia xây dựng Đảng, thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội năm 2010, kế hoạch 5 năm 2006 - 2010, đón chào Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng và năm mới 2011.

Theo yêu cầu nêu trong Hướng dẫn, việc tổng kết là một nội dung lớn của Cuộc vận động không chỉ trong năm 2010, mà còn có ý nghĩa lớn đối với công tác xây dựng Đảng trong những năm tới.

Tính đến giữa năm 2010, Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” theo Chỉ thị 06-CT/TW của Bộ Chính trị khóa X đã được gần 3 năm rưỡi. Trong hơn 3 năm qua, toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ta đã làm rất nhiều việc để triển khai sâu rộng Cuộc vận động. Đó là việc tổ chức học tập các chủ đề và một số tác phẩm chọn lọc của Chủ tịch Hồ Chí Minh về đạo đức và thực hành đạo đức, nâng cao nhận thức chung của cán bộ, đảng viên và nhân dân về đạo đức và tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. Từ Trung ương đến địa phương, trong tất cả các ngành, các cấp, các đoàn thể chính trị, tổ chức quần chúng, cơ quan, đơn vị… đã có nhiều phong trào học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. Các hoạt động tuyên truyền liên tục, sâu rộng trên các phương tiện thông tin đại chúng; các hội thi kể chuyện về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh từ cơ sở trở lên đến toàn quốc; cuộc vận động sáng tác và quảng bá các tác phẩm văn học, nghệ thuật và báo chí về tư tưởng, tấm gương đạo đức của Bác được phát động… đã góp phần thúc đẩy Cuộc vận động trở thành đợt sinh hoạt chính trị sâu rộng trong toàn Đảng, toàn xã hội.

Ban Chỉ đạo Cuộc vận động các cấp đã chỉ đạo từng cơ quan, đơn vị xây dựng các chuẩn mực đạo đức của ngành, cơ quan theo tư tưởng Hồ Chí Minh. Năm 2009, các cuộc gặp mặt, giao lưu, tọa đàm và biểu dương, khen thưởng các tập thể và cá nhân điển hình học tập và làm theo tấm gương của Bác đã được tổ chức từ cơ sở đến toàn quốc, có sức động viên lớn và tạo sự lan tỏa, truyền cảm sự nhiệt tình trong xã hội học tập và làm theo tấm gương đạo đức sáng ngời của Người. Kết quả chung nhất mà mọi người đều thấy rõ là chưa bao giờ việc triển khai Cuộc vận động trong Đảng và xã hội ta vấn đề đạo đức nhận được sự quan tâm lớn của xã hội đến như vậy; chưa bao giờ tư tưởng, đạo đức và tấm gương đạo đức của Chủ tịch Hồ Chí Minh được nghiên cứu, học tập sâu rộng, bài bản và tuyên truyền mạnh mẽ như những lúc này. Kết quả điều tra dư luận xã hội cho thấy, liên tục trong 3 năm gần đây Cuộc vận động luôn luôn là một trong 10 sự kiện được quan tâm nhất trong năm và là một trong những phong trào được coi là có những kết quả rõ rệt nhất…

Tuy nhiên, trong thực tế với nhiều nguyên nhân, việc triển khai Cuộc vận động và kết quả thu được không đồng đều trong các cấp, các ngành, địa phương, các loại hình tổ chức đảng, cơ quan, đơn vị… Với những yếu kém còn chưa khắc phục được trong quản lý kinh tế, quản lý xã hội, trong công tác quản lý cán bộ, đảng viên…; tiêu cực, tham nhũng chưa giảm…, tạo nên những nhận xét, đánh giá không thống nhất, thậm chí trái ngược nhau về kết quả triển khai Cuộc vận động, đặc biệt là so với yêu cầu nêu ra trong Chỉ thị 06-CT/TW. Vì vậy, việc đánh giá đúng kết quả Cuộc vận động, chỉ ra những nguyên nhân thành công và chưa thành công có ý nghĩa quan trọng để tạo nên sự thống nhất trong Đảng và xã hội về việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh hiện nay.

Một yếu tố khác liên quan đến nhiệm vụ tổng kết 4 năm triển khai Cuộc vận động là việc tổ chức đại hội Đảng các cấp tiến tới Đại hội toàn quốc lần thứ XI của Đảng. Cuộc vận động được tiến hành trong toàn xã hội, nhưng trước hết là trong Đảng, gắn với công tác xây dựng Đảng, thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội X của Đảng. Chỉ thị 37-CT/TW của Bộ Chính trị đã hướng dẫn việc triển khai đại hội các cấp, trong đó nêu rõ trong nội dung báo cáo chính trị trình Đại hội cần có phần đánh giá kết quả triển khai Cuộc vận động của đảng bộ, từ đó có những đề xuất, kiến nghị để triển khai việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh trong những năm tới.

Theo Hướng dẫn 25-HD/BCĐTW, việc tổng kết được tiến hành theo hai bước: sơ kết 9 tháng đầu năm, nhìn lại 3 năm rưỡi triển khai Cuộc vận động (ở cấp tỉnh) trước đại hội đảng bộ tỉnh và tổng kết 4 năm từ cơ sở trở lên từ tháng 10 năm 2010.

Mục đích sơ kết 9 tháng đầu năm 2010, đánh giá tổng quát 3 năm rưỡi triển khai Cuộc vận động là để báo cáo với Đại hội đại biểu đảng bộ tỉnh, thành phố những kết quả triển khai Cuộc vận động. Theo kế hoạch chung, Đại hội đảng bộ cấp tỉnh tiến hành vào dịp tháng 10-2010. Việc quy định như trên thuần túy là để đảm bảo hiệu quả thiết thực của việc tổng kết. Trước tháng 10-2010, các cấp ủy phải làm rất nhiều việc để chuẩn bị cho Đại hội. Nếu tiến hành tổng kết 4 năm từ cơ sở trở lên cùng lúc đó sẽ gặp nhiều khó khăn, chia sẻ lực lượng. Đồng thời việc tổng kết từ cơ sở trở lên phải làm rất sớm, nên nhiều nội dung công việc triển khai Cuộc vận động năm 2010 chưa được thực hiện.

Để không bị trùng lặp, việc xác định nội dung sơ kết có giới hạn trong việc đánh giá kết quả triển khai Cuộc vận động và cần có cách làm phù hợp. Nội dung sơ kết tập trung vào việc đánh giá tổng quát kết quả triển khai Cuộc vận động trong 3 năm rưỡi qua, chủ yếu là tác động đến công tác xây dựng Đảng, thực hiện nhiệm vụ chính trị ở ngành, địa phương; những chuyển biến thực sự trong nhận thức và làm theo của cán bộ, đảng viên, nhân dân; những kinh nghiệm tốt cần phát huy; các đề xuất, kiến nghị để tiếp tục triển khai việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh trong thời gian tới... Đánh giá, kiểm điểm cũng chủ yếu là những hoạt động của tổ chức đảng, cơ quan, đơn vị, địa phương. Hình thức tiến hành gọn, nhẹ. hiệu quả. Dựa trên báo cáo tổng kết, đánh giá kết quả hàng năm và thực tế triển khai Cuộc vận động trong 9 tháng đầu năm 2010, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy, Thành ủy - cơ quan Thường trực Cuộc vận động của tỉnh, thành phố, xây dựng đề cương báo cáo sơ kết xin ý kiến Thường trực Tỉnh ủy, Thành ủy và Thường trực Ban Chỉ đạo Cuộc vận động cấp tỉnh, thành phố. Trên cơ sở ý kiến của Thường trực, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy, Thành ủy dự thảo Báo cáo sơ kết. Việc xây dựng dự thảo báo cáo trải qua 2 bước là nhằm định hướng đúng cho bố cục và nội dung các đánh giá, đề xuất. Tuy là hai bước tiến hành, nhưng đều do cơ quan thường trực của Ban Chỉ đạo Cuộc vận động cấp tỉnh là Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy, Thành ủy tiến hành nên không tốn nhiều thời gian. Việc tổ chức hội nghị Ban Chỉ đạo mở rộng (có đại diện Ban Chỉ đạo cấp huyện và trực thuộc tham dự) thảo luận và thông qua Báo cáo có tác dụng tranh thủ được ý kiến của các cơ sở. Những đánh giá quan trọng của Báo cáo được đưa vào Báo cáo chính trị trình Đại hội, để đưa nội dung tổng kết Cuộc vận động trở thành một nội dung thảo luận của Đại hội. Điều đáng lưu ý là nhất thiết phải thực hiện xong các nội dung trên trước khi tổ chức Đại hội đại biểu đảng bộ tỉnh, thành phố.

Việc tổ chức tổng kết 4 năm triển khai Cuộc vận động từ cơ sở trở lên có những yêu cầu cụ thể, phải làm sâu rộng hơn. Sau Đại hội Đảng cấp tỉnh, chúng ta có điều kiện và thời gian để làm kỹ hơn việc tổng kết này, bao gồm đánh giá kết quả triển khai Cuộc vận động của các tập thể và trong mỗi cá nhân. Việc tổng kết được tiến hành từ cơ sở trở lên với quy trình để có sự tham gia của tất cả cán bộ, đảng viên, công chức. Ở cấp cơ sở mỗi cán bộ, đảng viên, lãnh đạo các đoàn thể chính trị, công chức nhà nước (bao gồm cả công chức cơ sở) đều viết bản thu hoạch cá nhân qua 4 năm thực hiện học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. Nội dung thu hoạch cần có: nhận thức của cá nhân về tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh; về ý nghĩa, tầm quan trọng của Cuộc vận động; những kết quả cụ thể trong làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh của cá nhân; những việc chưa làm được, nguyên nhân; những đề xuất, kiến nghị... Để phát huy vai trò của cơ sở và đảm bảo sát thực tiễn, Ban Chỉ đạo Trung ương hướng dẫn quy trình chung; Ban Chỉ đạo Cuộc vận động cấp tỉnh xây dựng kế hoạch, cụ thể hóa và triển khai thực hiện phù hợp với yêu cầu của địa phương; hướng dẫn mẫu thu hoạch cho phù hợp. Bản thu hoạch được cá nhân trình bày tại hội nghị chi bộ, cơ quan vào đầu tháng 10-2010; được chi bộ, cơ quan góp ý và lưu hồ sơ cán bộ, đảng viên.

Trong triển khai Cuộc vận động những năm qua, chúng ta chủ trương lấy đảng bộ cơ sở làm đơn vị triển khai Cuộc vận động, tổ chức cho mỗi cán bộ, đảng viên học tập và làm theo. Vì vậy, việc tổng kết ở đảng bộ cơ sở cần được coi trọng. Đảng ủy cơ sở xây dựng dự thảo Báo cáo tổng kết 4 năm triển khai Cuộc vận động của Đảng bộ. Trong Báo cáo tập trung đánh giá cụ thể, toàn diện kết quả triển khai Cuộc vận động, đặc biệt là việc tổ chức làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh; tác động của Cuộc vận động đối với công tác xây dựng Đảng, thực hiện nhiệm vụ chính trị của Đảng bộ; những kinh nghiệm, bài học; những đề xuất, kiến nghị. Dự thảo báo cáo được gửi cho các chi bộ thảo luận, góp ý kiến trong sinh hoạt chi bộ đầu tháng 10-2010. Đảng bộ cơ sở tổ chức Hội nghị tổng kết 4 năm triển khai Cuộc vận động của Đảng bộ.

Trên cơ sở kết quả tổng kết của cấp cơ sở, việc tổ chức tổng kết Cuộc vận động cấp huyện và tương đương được tiến hành trên cơ sở tổ chức Hội nghị cán bộ, có sự tham gia của đại diện ban Chỉ đạo cấp dưới trực thuộc. Ban Chỉ đạo Cuộc vận động xây dựng dự thảo báo cáo, tổ chức Hội nghị cán bộ mở rộng, có sự tham gia của đại diện Ban Chỉ đạo cấp xã, tổng kết 4 năm triển khai Cuộc vận động.

Ở cấp tỉnh, trên cơ sở Báo cáo sơ kết 9 tháng và nhìn lại 3 năm rưỡi triển khai Cuộc vận động, các báo cáo tổng kết của các Ban Chỉ đạo Cuộc vận động cấp huyện, Ban Chỉ đạo Cuộc vận động cấp tỉnh xây dựng dự thảo Báo cáo tổng kết 4 năm, đánh giá sâu sắc, toàn diện quá trình triển khai, kết quả, hạn chế, kinh nghiệm và phương hướng, giải pháp tiếp tục học tập và làm theo tấm gương đạo đức của Bác; tổ chức Hội nghị tổng kết 4 năm triển khai Cuộc vận động của tỉnh có sự tham gia của Ban Chỉ đạo cấp huyện.

Việc biểu dương, khen thưởng các tập thể và cá nhân có thành tích xuất sắc trong 4 năm triển khai Cuộc vận động có ý nghĩa động viên rất lớn, bởi sự vận động cán bộ, đảng viên, công chức học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh trước hết là tác động vào nhận thức, khuyến khích sự tự giác, tính tích cực của họ. Khen thưởng kịp thời, đúng đắn, đúng mức là phát huy mặt tích cực, đẩy lùi tiêu cực, lấy cái đẹp dẹp cái xấu hiện nay. Để đảm bảo hiệu quả của sự biểu dương, Ban Chỉ đạo Trung ương có giới hạn số lượng tập thể và cá nhân được biểu dương khen thưởng trong một tỷ lệ nhất định. Ở các cấp cơ sở, cấp huyện và cấp tỉnh, số lượng tập thể được khen không quá 1/4 số đơn vị trực thuộc; số cá nhân được khen không quá 4 lần số đơn vị được khen, trong đó chú trọng những điển hình tiên tiến trong làm theo tấm gương đạo đức của Bác; chú ý đến những cán bộ, đảng viên cơ sở, công nhân, nông dân, học sinh, cán bộ đoàn thể, công chức bình thường...

Để tương xứng với ý nghĩa, tầm quan trọng của Cuộc vận động, trên cơ sở kết quả tổng kết của các ngành, địa phương, Ban Chỉ đạo Trung ương sẽ tổ chức Hội nghị toàn quốc tổng kết 4 năm triển khai Cuộc vận động vào tháng 12-2010. Về hình thức khen thưởng, Ban Chỉ đạo Trung ương đang xem xét để khôi phục lại việc tặng Huy hiệu Bác Hồ cho những cá nhân có thành tích xuất sắc nhất trong học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh 4 năm qua. Số lượng huy hiệu và hình thức bầu chọn theo hướng dẫn của Ban Chỉ đạo Trung ương.

Hướng dẫn của Ban Chỉ đạo Trung ương cũng yêu cầu Ban Chỉ đạo Cuộc vận động cấp tỉnh xây dựng kế hoạch thời gian và hướng dẫn các cấp trực thuộc triển khai việc tổng kết đúng thời gian, đúng quy trình, đảm bảo thiết thực, hiệu quả. Cần phân công các ủy viên Ban Chỉ đạo phụ trách các địa phương, đơn vị trực thuộc bám sát cơ sở, chỉ đạo và trực tiếp tham gia các hoạt động tổng kết của các đơn vị được phân công. Ban Tuyên giáo Trung ương, Ban Tuyên giáo các Tỉnh ủy, Thành ủy, Đảng ủy trực thuộc Trung ương quan tâm chỉ đạo các cơ quan báo chí, phát thanh, truyền hình bám sát kế hoạch tổng kết, đưa tin kịp thời, biểu dương các điển hình tiên tiến học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, đặc biệt là ở cơ sở, tạo khí thế chung sôi nổi, phấn khởi cho các hoạt động tổng kết.

Làm tốt việc tổng kết 4 năm triển khai Cuộc vận động có ý nghĩa hết sức quan trọng, là nhằm góp phần tạo nên khí thế thi đua sôi nổi tiến tới Đại hội XI của Đảng và làm cho việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh trở thành một nội dung quan trọng trong công tác xây dựng Đảng, trong thực hiện Nghị quyết Đại hội XI của Đảng những năm sắp tới./.