Suối Giàng là xã vùng cao đặc biệt khó khăn của tỉnh Yên Bái với 98% dân số là đồng bào dân tộc Mông. Toàn xã có 9 dòng họ, nhưng chỉ có dòng họ Giàng sớm thành lập được quỹ khuyến học để giúp đỡ con em trong họ tộc tới trường. Người Mông họ Giàng nơi đây đã nhận thức được rằng: Chỉ có học cái chữ của Đảng, của Bác Hồ thì mới biết cách làm ăn; mới hết cảnh đói nghèo. Để làm được điều này, dòng họ Giàng luôn tuyên truyền, vận động các gia đình cho con em đến trường, đến lớp. Đối với các gia đình khó khăn, ngoài những nỗ lực của gia đình, dòng họ còn trích quỹ hỗ trợ thêm gạo và 50.000 đồng/người trở lên để khuyến khích con cháu đến trường. Bên cạnh đó, dòng họ quy định, nếu gia đình nào không cho con đi học hoặc để con bỏ học sẽ bị phạt từ 100.000 đồng đến 500.000 đồng.

Theo đồng chí Giàng A Tếnh, Bí thư Đảng ủy xã Suối Giàng thì những năm trước đây, phần lớn các gia đình trong xã vẫn còn quan niệm không cho các em gái đi học, dòng họ Giàng đã là những người đi tiên phong xóa bỏ tư tưởng lạc hậu này. Nếu năm học 1995 – 1996, cả xã chỉ có duy nhất một học sinh nữ là em Giàng Thị Nhà được đi học, thì hiện nay toàn bộ trẻ em trong dòng họ Giàng đều được cắp sách tới trường. Để có được kết quả trên, trước hết, người đứng đầu dòng họ trực tiếp vận động con cháu trong dòng họ có tuổi đời từ 18 đến 35 tuổi tham gia các lớp xóa mù chữ, bổ túc tiểu học, bổ túc trung học cơ sở. Mặt khác, không chỉ vận động con em đến lớp, dòng họ Giàng còn tự nguyện đóng góp tiền của, vật liệu và ngày công lao động cùng nhân dân trong xã xây dựng hai ngôi nhà gỗ 8 gian và một ngôi nhà gỗ 3 gian làm bếp ăn tập thể cho học sinh bán trú của trường tiểu học và trung học cơ sở của xã.

Từ sự cố gắng, nỗ lực của mỗi thành viên trong dòng họ, tính đến hết năm 2009, dòng họ Giàng có 10 người đã và đang theo học đại học, cao đẳng và trung cấp (chiếm 66% số người trong xã theo học các trường chuyên nghiệp). Hiện nay, nhiều con em của dòng họ đang công tác và có đóng góp với địa phương như: Giàng A Khua, công tác tại Ban Dân vận Tỉnh ủy Yên Bái; Giàng A Của, cán bộ Ban CHQS huyện Văn Chấn…

Trên cơ sở mô hình khuyến học của dòng họ Giàng, năm 2010 triển khai thực hiện Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, Đảng ủy, Ban chỉ đạo thực hiện Cuộc vận động của xã Suối Giàng đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thành lập hội khuyến học ở các cấp. Đặc biệt, từ hiệu quả mô hình quỹ khuyến học của dòng họ Giàng để Đảng ủy, Ban chỉ đạo thực hiện Cuộc vận động ở Suối Giàng tuyên truyền, vận động những dòng họ khác động viên, khuyến khích con em đến trường./.

(Theo: Đức Tưởng/QĐND)