(TG) - Lì xì, đó là một từ đã rất quen thuộc và được nhắc đến nhiều mỗi khi vào dịp Tết đến xuân về.
(TG) – Có rất nhiều từ ngữ liên quan đến Tết Nguyên Đán, Tết cổ truyền của dân tộc hết sức gần gũi trong cộng đồng tiếng Việt; nhưng không phải ai cũng hiểu hết ý nghĩa của những từ ngữ đó.
(TG) - Những ngày vừa qua, các phương tiện thông tin truyền thông nói nhiều đến từ tu chính án, liên quan tới một sự kiện gần đây ở Mỹ.
(TG) - Có những chi tiết tưởng là rất nhỏ nhưng lại chứa đựng cả một thông điệp lớn mà người làm báo nói riêng, làm công tác tuyên giáo nói chung phải luôn “nằm lòng”.
(TG) - Một dạo, chúng ta hay nói tới mũi nhọn kinh tế. Lắm khi nhiều mũi nhọn quá mà cơ cấu kinh tế hóa thành… quả mít. Bây giờ lại bàn đến đột phá thì phải tính căn cơ, cần “chọc thủng”, cần “phá vỡ” chỗ nào?
(TG) - Thực hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước về sắp xếp các đơn vị sự nghiệp công lập, việc sáp nhập các cơ quan báo chí của các ngành, địa phương là cần thiết. Tuy vậy, chúng tôi cảm thấy băn khoăn về tên gọi cũng như vị thế pháp lý của những mô hình cơ quan báo chí vừa thành lập, nhất là mô hình cơ quan báo chí ở cấp tỉnh.
(TG) - Một trong những điều hay của Tiếng Việt chính là sử dụng từ ngữ nhằm biểu đạt thái độ và “cấp độ” ứng xử văn hóa, cao hơn là nhãn quan chính trị của người viết, người nói.
(TG) - Danh xưng, danh vị, danh hiệu vốn là những mỹ từ dành để tôn vinh những con người thật sự tài năng, có những cống hiến, công lao, đóng góp xuất sắc, mang lại nhiều lợi ích tốt đẹp cho cộng đồng, xã hội. Tiếc thay, nhiều tờ báo, nhất là báo điện tử đã viết và đặt cho những “người của đám đông” (chứ không phải là người của công chúng) với đủ thứ danh xưng kêu như chuông: Ông hoàng nhạc Việt, nữ hoàng giải trí, bà hoàng diva, nàng thơ “vơ-đét”, mỹ nhân ảnh, nữ hoàng nội y, ngọc nữ bolero...
(TG) - Theo cách hiểu thông thường, một cá nhân được coi là người khiêm tốn khi tập thể hoặc những người xung quanh nhận định - xác nhận đức tính đó (đánh giá khách quan), còn khi cá nhân đó luôn tự nhận và cho mình là người khiêm tốn theo kiểu “tôi là người khiêm tốn” hay “khiêm tốn mà nói…” thì dường như anh ta… không khiêm tốn tí nào!
(TG) - Không nên sử dụng “tồn tại” thay cho khuyết điểm, yếu kém hoặc khó khăn… Bởi, “tồn tại” là tồn tại, khuyết điểm là khuyết điểm. Không thể dùng “tồn tại” để làm “nhẹ đi” “giảm đi” hay “sang hơn” trong nói và viết.
(TG) - Viết tắt là một cách viết giản lược, bỏ bớt một số chữ sao cho từ (ngữ) được ngắn gọn hơn so với thực tế. Viết tắt (và nói tắt) là một nhu cầu bình thường với mọi ngôn ngữ nhằm đơn giản hóa và tiết kiệm ngôn từ. Xu hướng này ngày càng phổ biến và đắc dụng trong các văn bản nói chung. Tuy nhiên, viết tắt sao cho phải, cho hợp lý cũng là một vấn đề cần bàn dưới góc độ ngôn ngữ và văn hoá. Nhân chủ đề này, tôi xin có đôi lời trao đổi từ hai câu chuyện nhỏ.
(TG) - Từ "lon" không hề xa lạ trong giao tiếp tiếng Việt. "Lon" có lịch sử hình thành và phát triển nghĩa riêng. Âu cũng là một phần biểu hiện của cuộc sống ngôn từ.
(TG) - Chỉ khi người ta “xưng” và “hô” đúng vai trong quan hệ hiện tại thì mới có thể thiết lập một cuộc đối thoại thoả đáng. Với đa số các dân tộc, nhất là đối với các nước phương Đông, trong đó có Việt Nam, theo nguyên tắc lịch sự, xưng phải khiêm (nhún mình, hạ thấp mình), hô phải tôn (đề cao, kính trọng người khác) mới phù hợp.
(TG) - Lâu nay, trong nói và viết, do thói quen, nhiều người - kể cả giới trí thức, người cầm bút, đặc biệt là báo chí - vẫn hay sử dụng “ngược nghĩa” một số từ thông dụng.
(TG) - Lâu nay, trong nói và viết, do thói quen, nhiều người - kể cả giới trí thức, người cầm bút, đặc biệt là báo chí - vẫn hay sử dụng “ngược nghĩa” một số từ thông dụng. Điều đáng nói là có những từ sử dụng không đúng nghĩa đã gần như trở thành “mặc nhiên” trong nhiều văn bản, tác phẩm báo chí - nhiều người coi đó là sự phát triển và “cách tân” của tiếng Việt. Tuy nhiên, để tiếng Việt giữ được cái hay, cái chuẩn, cái đẹp, thiết nghĩ, nên khắc phục tình trạng “cái sai, nói đi nói lại, coi như đúng”. Trên cơ sở ý kiến của các chuyên gia ngôn ngữ đã từng lên tiếng, bài viết ngắn này xin “gom nhặt”, nêu lại một số ví dụ.